وبینار (Webinar) چیست؟ از یادگیری تا درآمدزایی

کلاس‌ها، کارگاه‌ها و همایش‌های حضوری جای خود را به سمینارهای آنلاین و وبينارها داده‌اند. سیمنارهای آنلاین ویژگی‌هایی دارند که باعث صرفه‌جویی بسیاری در وقت و هزینه افراد می‌شود.

انتظار می‌رود در چند سال آینده درصد بیشتری از سایر کلاس‌های حضوری نیز به شکل غیرحضوری و آنلاین در قالب وبينار برگزار شوند. به همین خاطر در این مطلب به تعریف وبینار، راه‌های اتصال به آن‌، چگونگی برگزاری وبينار و کسب درآمد از آن می‌پردازیم.

شما هر مهارتی که داشته باشید، می‌توانید به کمک سمینارها و همایش‌های آنلاین آن را ارائه دهید یا از دانش دیگر افراد در زمینه‌های تخصصی موردنظرتان بهره بگیرید.

در هر صورت فهم معنی وبینار، برگزاری و استفاده از آن در عصر حاضر برای هرکسی ضروری به‌نظر می‌رسد. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در این زمینه با شما به اشتراک بگذاریم.

وبینار – Webinar مخفف عبارت Web-based seminar است که به معنی برگزاری کلاس، همایش، کارگاه، سمینار یا هر رویداد آنلاینی است که در بستر وب و به کمک اینترنت انجام می‌شود. وبينارها زنده و تعاملی برگزار می‌شوند. وبینار چیست و چطور می‌توان از آن استفاده کرد؟

مدرسان وبينارها به‌صورت مستقیم با مخاطبان خود در ارتباط هستند و تمام سوال‌های آن‌ها را در لحظه پاسخ می‌دهند. تنها تفاوت کلاس‌های آنلاین با کلاس‌های حضوری در این است که شما به‌جای نشستن بر روی صندلی‌های یک کلاس، در خانه خود یا هر مکان دیگری از توضیحات مستقیم اساتیدتان استفاده می‌کنید.

حتی اگر در تخت‌خواب باشید یا روی کاناپه‌تان لم داده باشید، به‌راحتی می‌توانید در کلاس آنلاین خود شرکت کرده و آموزش‌های لازم را دریافت کنید؛ چنین قابلیتی در کلاس‌های حضوری وجود ندارد. برای برگزاری وبينار شخصی خودتان یا شرکت در وبينار سایر افراد، تنها به یک اتصال اینترنتی و یک دستگاه الکترونیکی نیاز دارید.

موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و پی‌سی همگی می‌توانند شما را به وبينارهای موردنظرتان وصل کنند. بنابراین برای برگزاری یا شرکت در وبینار آنلاین به هیچ تجهیزات یا امکانات ویژه‌ای نیاز ندارید.

تنها دانش برگزاری یا استفاده از وبينار انلاین کافیست تا افراد بتوانند بدون گیر افتادن در ترافیک و طی کردن مسیرهای پی‌در‌پی آموزش‌ها و مطالب موردنیاز خود را دریافت کرده یا اطلاعات خود را به افرادی که نیاز دارند به‌صورت آنلاین انتقال دهند. دوره مجازی، کلاس مجازی، کلاس آنلاین و سمینار آنلاین، دیگر نام‌هایی هستند که گاهی به‌جای کلمه «وبینار» به‌کار برده می‌شوند.

مزایای استفاده از وبینار

همان‌طور که اشاره کردیم، وبينار محدودیت‌های کلاس فیزیکی و حضوری را ندارد. شما می‌توانید در هر جایی که باشید به کمک کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه خود وارد وبينار موردنظرتان شوید. مهم‌ترین مزیت کلاس‌های آنلاین، حذف محدودیت‌های جغرافیایی است؛

در واقع شما دیگر برای بهره بردن از دانش اساتید بزرگ، محدود به زمان یا مکان خاصی نخواهید بود. افراد از هر نقطه دنیا می‌توانند به وبينارهای موردنظر خود دسترسی داشته باشند. حذف فاصله جغرافیایی، کاهش هزینه‌ها و امکان استفاده دوباره از فایل ضبط شده کلاس‌های آنلاین از مهم‌ترین مزیت‌ وبینارها است.

انواع اشتراک‌گذاری‌ها در وبينار

وقتی یک مدرس به‌صورت آنلاین کلاس یا همایش برگزار می‌کند، می‌تواند روبه‌روی لپ‌‌تاپ خود بنشیند و تنها به کمک وبکم و اسپیکر لپ‌تاپ خود با شرکت‌کنندگان در وبينار ارتباط برقرار کند.

البته چون اکثر محتوای وبينارها آموزشی است،مدرسین ترجیح می‌دهند در کنار تعامل مستقیم با کاربران از سایر روش‌های آموزشی هم استفاده کنند. از جمله مواردی که مدرسان در یک وبينار به اشتراک می‌گذارند، می‌توان نمونه‌های زیر را نام برد:

• صدا و تصویر مدرس
• پاورپوینت
• صفحه دسکتاپ مدرس
• فیلم
• فایل پی‌دی‌اف
• و …..

شیوه برگزاری وبينار چگونه است؟

حالا که فهمیدیم وبينار یعنی چه بهتر است برویم سراغ شیوه برگزاری آن. یک مدرس تصمیم می‌گیرد تا یک وبينار برگزار کند. برنامه ریزی‌های لازم را انجام می‌دهد، مطالبی که می‌خواهد ارائه دهد را آماده و دسته‌بندی می‌کند، ساعت برگزاری وبينار را مشخص کرده و اطلاع‌رسانی می‌کند.

مخاطبین موردنظر این مدرس از طریق اطلاع‌رسانی‌ها از ساعت برگزاری وبينار آگاه شده و برای شرکت در آن آماده می‌شوند. فرض کنید ساعت برگزاری یک رویداد آنلاین، 10 الی 12 صبح روز دوشنبه است.

افرادی که می‌خواهند در این رویداد یا وبینار شرکت کنند، راس ساعت 10 روز دوشنبه آنلاین می‌شوند و با استفاده از خط اینترنت خود و بسترهای موجود به کلاس آنلاین خود متصل می‌شوند. در این‌صورت دقیقاً مانند یک کلاس حضوری، هم استاد و هم شرکت‌کنندگان روی یک خط قرار گرفته و با هم تعامل می‌کنند.

اگر کسی نتواند در ساعت 10 به وبينار ملحق شود، تا ساعت 12 که وبينار تمام می‌شود وقت دارد تا به کلاس متصل شود؛ اگر ساعت از 12 بگذرد و وبينار تمام شود، دیگر امکان اتصال به آن وجود نخواهد داشت.استاد می‌تواند از وایت‌برد، پی‌دی‌اف، پاورپوینت یا هر چیز دیگری برای انتقال اطلاعات خود در وبينار استفاده کند. شرکت کنندگان هم می‌توان از طریق چت‌باکس، صوت یا ویدئو سوالات خود را پرسیده یا نظر خود را بیان کنند.

البته می‌توان وبينار را ذخیره کرد تا دیگر افراد بتوانند صوت آن را بعداً گوش دهند یا فیلمش را تماشا کنند. اما دیدن ذخیره وبینار، لذت و تعاملی که در ساعت مشخص شده برقرار بوده را ندارد و صرفاً یک فیلم یا صوت خواهد بود.

انواع ابزارهای برگزاری و دسترسی به وبينارها

پلتفرم‌های زیادی ایجاد شده‌اند که به کمک آن‌ها می‌توان به وبينارهای مختلف ملحق شد. از جمله شناخته‌شده‌ترین بسترهای ورود به وبينارها به قرار زیر هستند:

• Google Hangouts

نرم‌افزار Google Hangouts مانند دیگر سرویس‌های ارائه شده توسط گوگل از بیشترین کاربرد و محبوبیت در بین کاربران اینترنتی برخوردار است. این نرم‌افزار نیز یکی از آسان‌ترین و سریع‌ترین راه ممکن برای برگزاری و شرکت در وبينارهای مختلف است. امکان اشتراک‌گذاری انواع فایل، تماس‌های صوتی و تصویری، چت و ایجاد گروه از امکانات این نرم‌افزار هستند.

• ادوبی کانکت (Adobe Connect)

ادوبی‌کانکت نیز یکی دیگر ابزارهای محبوب برای برگزاری و پیوستن به رویداد‌های آنلاین است که توسط کمپانی ادوبی ارائه شده است.

برای استفاده از این سرویس می‌توانید هم از نسخه ویندوز و هم از نسخه اندروید یا IOS آن برای ورود به وبينارهای مختلف استفاده کنید. استفاده اولیه از ادوبی‌کانکت رایگان است اما برای بهره بردن از امکانات بیشتر آن نیاز به نصب افزونه خواهید داشت.

• اسکای‌روم (SkyRoom)

اسکای‌روم یک سرویس بومی است که برای کاربران ایرانی ایجاد شده تا بتوانند به ‌راحتی کلاس‌های آنلاین برگزار کرده یا از آن‌ها استفاده کنند. برای استفاده از امکانات زیاد اسکای‌روم تنها کافیست به سایت آن (skyroom.online) وارد شوید، حساب کاربری ایجاد کنید و یکی از پلن‌های آن را خریداری کنید.

در واقع در اسکای‌روم نیاز به نصب هیچ نرم‌افزار، اپلیکیشن یا افزونه‌ای ندارید. معمولاً برنامه‌های جهانی وبينار زبان فارسی را پشتیبانی نمی‌کنند و کاربران ایرانی مجبور می‌شوند در چت‌باکس‌ها به صورت فینگلیش تایپ کنند. این محدودیت در اسکای‌روم وجود ندارد.

• ZOOM

زوم نیز نرم‌افزار دیگری است که برای برگزاری اولین وبينار شما بسیار به‌صرفه است. استفاده از آن رایگان است و در اولین تجربه خود با زوم می‌توانید تا 100 نفر را در وبينار خود تا 40 دقیقه آموزش دهید.

• Cisco WebEx

سیسکووبیکس یکی از حرفه‌ای‌ترین بسترهای برگزاری وبينار در سطح جهان است. این نرم‌افزار علاوه بر قابلیت‌های عمومی، امکان نظرسنجی، برگزاری آزمون، اجرای برنامه، اشتراک‌گذاری یادداشت‌ها و ….. را نیز برای کاربران خود مهیا کرده است.

• BigBlueButton

بیگ‌بلو‌باتوون یک نرم‌افزار کدباز (Open Source) است که برای آموزش‌های الکترونیکی ایجاد شده است. این نرم‌افزار نیز تمام قابلیت‌های برگزاری وبینار و متصل شدن به آن را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.

• WebinarJam

وبينارجم یکی دیگر از برنامه‌های برگزاری و ورود به وبينارهاست که می‌تواند این امکان را به شما بدهد تا شرکت‌کنندگان وبينار خود را به صورت کامل کنترل کنید.

گزینه‌هایی که معرفی کردیم، بهترین و محبوب‌ترین سرویس‌هایی هستند که می‌توانید از آن‌ها برای برگزاری وبينار شخصی خود یا شرکت در وبینار دیگران استفاده کنید. معمولاً استفاده اولیه از این برنامه‌ها رایگان است اما امکانات نسخه رایگان محدود است. برای دسترسی به ویژگی‌های برتر این سرویس‌ها باید پلن‌های حرفه‌ای آن‌ها را بسته به شرایط و نیاز خود خریداری کنید.

در حال حاضر اسکای‌روم بیشتری کاربرد را در بین کاربران ایرانی دارد. در صفحه اول سایت اسکای‌روم، فیلم آموزش مربوط به تمام قسمت‌های آن وجود دارد و استفاده آزمایشی پنج روزه از آن رایگان است.

همچنین برای مطالعه بیش‌تر در مورد وبینار می‌توانید مقاله «لیست “هزینه برگزاری وبینار” از 0 (ایجاد وبینار رایگان) تا…» را مطالعه کنید.

چطور وارد وبینار شویم؟

وقتی تصمیم می‌گیرید در یک وبينار رایگان شرکت کنید باید آدرس آن را از برگزارکننده بگیرید. آدرس وبينار به‌ صورت یک آدرس URL در اختیار شما قرار داده می‌شود که باید در نرم‌افزار مربوطه وارد کنید تا به وبينار موردنظر وصل شوید.

اگر وبینار هزینه داشته باشد، باید مبلغ آن را به حساب  شخص یا موسسه برگزارکننده پرداخت کنید؛ آنگاه به همراه آدرس، یک پوزرنیم و پسورد نیز به شما داده می‌شود تا در هنگام ورود به وبينار وارد کنید.

5 گام برای برگزاری یک وبينار موفق

اگر می‌خواهید خود یکی از برگزارکنندگان وبينار باشید، با استفاده از سرویس‌هایی که معرفی کردیم می‌توانید رویداد آنلاین خود را ایجاد کنید.

البته باید هدف مشخصی از برگزاری وبينار داشته باشید و بتوانید مخاطبین هدف خود را با اطلاع‌رسانی صحیح متقاعد کنید تا در ساعت مشخص آنلاین بوده و به وبینار شما وارد شوند. به‌صورت کلی اگر خواهان برگزاری یک وبينار موفق و پرطرفدار هستید، باید گام‌های زیر را طی کنید:

• هدف خود را کاملاً مشخص کنید

چه دانشی دارید که مایل هستید آن را به دیگران انتقال دهید؟ پاسخ به این پرسش هرچیز که باشد باید برای آن برنامه‌ریزی کنید. مطالب موردنظرتان را دسته‌بندی کنید. سپس قالب ارائه خود را انتخاب کنید.

شما می‌توانید به‌صورت تک‌نفری روی یک‌وایت‌برد (یا بدون وایت‌برد) توضیحات خود را به مخاطبان ارائه دهید که البته این مدل برای تعداد کم از مخاطبین بسیار مناسب است. اگر تعداد افراد شرکت‌کننده در سمینار آنلاین بالای 50 نفر باشد، بهتر است از فرمت‌های صوتی و تصویری، مصاحبه و فرمت سوال و جواب در وبينار خود استفاده کنید.

تمام این‌ موارد باید قبل از اقدام به برگزاری وبینار مشخص شده باشند. انتخاب عنوان جذاب و مناسب برای وبينار هم نیاز به تأمل دارد و نباید سرسری انتخاب شود.

• یک ابزار مناسب انتخاب کنید

حالا از بین تمام پلتفرم‌های موجود برای برگزاری وبينار که تعدادی از آن‌ها را در این مطلب معرفی کردیم، یکی را انتخاب کنید. بسته به نیاز شما و انتظار مخاطبین‌تان می‌توانید یک پلن ساده یا حرفه‌ای را خریداری کنید.

البته در کنار انتخاب ابزار مناسب، یک فضای مناسب هم انتخاب کنید تا در هنگام برگزاری وبینار، مکان امن و ساکتی را در اختیار داشته باشید و کسی مزاحم اجرای‌تان نشود.

همچنین برای مطالعه بیش‌تر در مورد وبینار می‌توانید مقاله «8 نرم افزار وبینار / پلتفرم وبینار / افزونه برگزاری وبینار چیست؟» را مطالعه کنید.

• اطلاع‌رسانی کنید

هرگز کسی از برگزاری وبينار شما باخبر نخواهد شد، مگر اینکه برگزاری آن را به صورت گسترده اطلاع‌رسانی کنید. فرستادن پیامک و ایمیل، ایجاد لندینگ پیج‌های متعدد تبلیغ وبينار در سایت خودتان، استفاده از تبلیغات کلیکی در گوگل ، تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر، آگهی دادن و تبلیغ کردن در سایت‌های مشهور از رایج‌ترین راه‌های اطلاع‌رسانی وبينارها است.

• تمرین کنید

قبل از فرارسیدن زمان و ساعت وبینار، آن را برای خود برگزار کنید. اگر قصد دارید به‌صورت مستقیم از دریچه وبکم خود با مخاطبین‌تان در ارتباط باشید، وبينار خود را یک‌بار جلوی آینه کامل اجرا کنید و نقص‌های سخنرانی خود را رفع کنید.

تمرین کردن باعث می‌شود کاملاً برای برگزاری کلاس آنلاین خود آماده باشید؛ هم باعث افزایش اعتماد به ‌نفس‌ می‌شود و هم در زمان برگزاری بهتر عمل خواهید کرد.

• بعد از برگزاری وبينار، بیخیال نشوید

معمولاً وبينارها به ‌صورت سریالی و دوره‌ای برگزار می‌شوند. اگر وبينار شما از جذابیت کافی برخوردار باشد، مخاطبین درخواست می‌کنند تا باز هم برای‌شان وبينار برگزار کنید؛ این می‌تواند عالی‌ترین فرصت برای شما باشد.

بنابراین بهتر است بعد از برگزاری وبينار یک ایمیل یا پیام تشکر برای شرکت‌کنندگان ارسال کنید. ضبط کردن وبينار و فرستادن آن برای افرادی که نتوانسته‌اند متصل شوند هم می‌نتواند به رضایت مخاطبین شما منجر شود. می‌توانید با اجرای یک نظرسنجی، نظر مخاطبین خود را جویا شوید. حتی می‌توانید وعده یک وبينار دیگر به آن‌ها بدهید، اما بیخیال‌شان نشوید!

راه ‌های کسب درآمد از وبینار

اگر وبينار برگزار کردن به کار همیشگی شما تبدیل شود، به‌راحتی می‌توانید از برگزاری آن کسب درآمد کنید. البته این موضوع به تعداد مخاطبین شما هم بستگی دارد.

اگر محتوای ارائه شده شما برای افراد زیادی جذابیت ایجاد کرده و کاربردی بودن آن به اثبات رسیده است، بهتر است به‌صورت پی‌در‌پی وبينار برگزار کرده و از آن درآمدهای میلیونی کسب کنید. راه‌های زیادی برای کسب درآمد از وبينار وجود دارد که تعدادی از آن‌ها به قرار زیر هستند:

• ایجاد درآمد به کمک فروش بلیط وبينارها

این مدل از کسب درآمد زمانی اتفاق می‌افتد که مخاطبین زیادی داشته باشید که نخواهند محتوای ارزشمند شما را از دست بدهند. آن‌گاه با تعیین یک نرخ مشخص برای وبينار خود می‌توانید درآمد خوبی کسب کنید. شما می‌توانید در ابتدا با برگزاری وبينارهای رایگان، مخاطبین هدف خود را جذب کرده، آنگاه اقدام به فروش بلیط سایر وبينارهای خود کنید.

• ایجاد درآمد از طریق فروش فایل ضبط شده وبينارها

درصورتی که وبينار شما با استقبال زیادی همراه شود، می‌توانید فیلم ضبط شده آن را روی سایت خود یا سایت‌های مشهور دیگر برای فروش بگذارید. با این کار شما از یک وبينار، دو دفعه کسب درآمد خواهید کرد؛ یکبار با فروش بلیط آن وبینار و بار دیگر با فروش فایل ضبط شده آن.

همچنین برای مطالعه بیش‌تر در مورد وبینار می‌توانید مقاله «راهنمای “ورود به وبینار” با Adobe connect+ اسکای روم و …» را مطالعه کنید.

• فروش محصولات یا خدمات با استفاده از وبینار

اگر محصول خاصی تولید می‌کنید یا خدمت خاصی ارائه می‌کنید، می‌توانید به کمک وبينار برای معرفی و فروش آن‌ها اقدام کنید. برای این کار بهتر است یک وبینار رایگان ترتیب دهید و به صورت گسترده اطلاع‌رسانی انجام دهید؛ سپس ویژگی‌های محصول یا خدمت خود را به‌صورتی جذاب و برنامه‌ریزی شده برای شرکت‌کنندگان ارائه دهید تا آن را خریداری کنند.

مواردی که بیان شد تنها بخشی از راه‌های کسب درآمد از طریق برگزاری وبينار بود. که به نوعی جز کسب و کار خانگی نیز بحساب می یاید که افراد زیادی هستند که از با روش‌های مختلف برگزاری وبينار، از آن درآمد عالی کسب می‌کنند. در سطح وب کلاس‌های آنلاین زیادی هم با همین مضمون «وبينار کسب درآمد از کلاس آنلاین» برگزار می‌شود که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید در آن‌ها شرکت کنید.

آیا برای برگزاری وبینار باید سایت شخصی داشته باشم؟

لازم نیست برای برگزاری کلاس آنلاین حتماً سایت شخصی داشته باشید. سایت‌های زیادی هستند که امکان ارائه وبينار را برای شما ایجاد می‌کنند. شما می‌توانید با عضویت در آن سایت‌ها و ایجاد حساب کاربری در آن‌ها، یک صفحه اختصاصی برای وبينارهای برگزارشده خود داشته باشید.

تعدادی از این سایت‌ها مانند سایت ایوند، تمام کارهای مربوط به تبلیغ، اطلاع‌رسانی، فروش بلیط و جذب مخاطب را نیز برای شما انجام می‌دهند. گاهی علی‌رغم وجود سایت شخصی، استفاده از سایت‌های ارائه دهنده خدمات رویدادهای آنلاین برای برگزارکنندگان بهتر خواهد بود.

آیا سرعت اینترنت در برگزاری وبینار تاثیر دارد؟

البته که هم سرعت اینترنت و هم پایداری آن در برگزاری وبينارها نقش بسیار مهمی دارد. اگر شما تصویر خود را در کلاس آنلاین‌تان نمایش ندهید و کاربران تنها پاورپوینت شما را ببینند، سرعت 512 Kbps کافی خواهد بود؛ اما اگر بخواهید فیلم پخش کنید تا مستقیما‌ً با مخاطبین خود در ارتباط باشید به سرعت 5Mbps نیاز خواهید داشت.

اگر اینترنت برگزار کننده سرعت کم یا قطعی داشته باشد، این مشکل تمام شرکت‌کنندگان را نیز درگیر خواهد کرد. بنابراین سرعت و پایداری اینترنت برگزارکننده یک وبينار از اهمیت بالایی برخوردار است. این در حالی است که سرعت اینترنت کاربران یا شرکت‌کنندگان به این اندازه حساس نیست.

در واقع اگر شما برگزار کننده نیستید، با هر سرعت اینترنتی می‌توانید به وبينارهای مختلف وارد شوید. با توجه به اینکه در کل سرعت اینترنت در کشورمان تعریف چندانی ندارد، بیشتر مدرسین از اشتراک‌گذاری تصویر خود که حجم بیشتری می‌خواهد اجتناب کرده و برای ارائه خود تنها از پاورپوینت استفاده می‌کنند.

وبينارهای بسیار مشهوری توسط اشخاص شناخته شده در داخل کشور برگزار شده‌اند که تمام محتوای خود را به صورت پاورپوینت ارائه داده‌اند؛ به این‌صورت که شرکت‌کنندگان تنها به کمک اسلایدها و صدای مدرس با او در تعامل بوده‌اند.